O concepto de "rancio" ou "ranzo"

rancio -a adx. 1. Que ten a cor, o cheiro e o sabor, propio do que colleu rancio [materia graxa]. Touciño rancio. ANT. fresco. 2. fig. Que é afeccionado ás cousas anticuadas [persoa], que ten esta propiedade ou condición [cousa] ou que manifesta esta preferencia [gusto, modo de actuar, etc.]. OBS. Úsase cun matiz máis ou menos pexorativo. Un vellote rancio que anda sempre con capa. 3. fig. Que é pouco tratable [persoa]. O rancio de Lourenzo non quixo vir canta-los reis. Tamén s. É un rancio. // s.m. 4. Alteración que sofren co tempo diversos alimentos constituídos de materia graxa, ben por estaren en contacto co aire, ben pola acción de fungos ou bacterias, que se manifesta con cheiro e sabor desagradable e característico. A manteiga sabe a rancio.
5. fig. Calidade do que é anticuado ou avellentado e perdeu algunha das súas boas calidades. O rancio da decoración facía a estancia desagradable. s De rancio (avoengo, familia, etc.). De nobreza antiga. Casou cunha muller de rancio avoengo.

Hoxe quero falar do concepto de "rancio". O significado segundo o Dicionario da Real Academia Galega, posto enriba, dálle sempre un sentido negativo ou mesmo despectivo, somentes subliñando o último dos significados coma un adxectivo relativamente positivo. Mais para a mocidade nacionalista criada no ambiente universitario compostelán, rancio ou ser un rancio ten un significado que non está, polo momento, en ningún dicionario oficial. Rancio ou ranciada son conceptos xurdidos a mediados dos anos 1990 no ambiente nacionalista universitario galego compostelán. Para explicar que é ser un rancio para un nacionalista, non atopei mellor definición cá feita n'A páxina das Ranciadas. Eis vola presento (corrixida ortograficamente):

" Cando aparecen novos conceptos, a lingua adáptase á realidade ofrecendo termos que os designen. E isto foi o que aconteceu a mediados dos 90 cando a mocidade patriota que se concentraba durante o curso en Compostela comezou a xeralizar estes termos para algo que, de feito, practicaban.

O pobo galego, despois de 500 anos de escravitude colonial precisaba desquitarse e superar o autoodio e o complexo de inferioridade inculcado polos invasores españois. Asi é que a xeración máis nova de galegos/as, superando complexos, exercendo ao grao máximo a retranca e aproveitando as perlas deixadas por patriotas nacionais (Vicente Risco, Pondal,...) ou estranxeiros (Sabino Arana, etc.) comezou a practicar unha nova arte: RANCIAR.

A ranciada, o ranciar, son frases, conversas, mestura de chauvinismo con retranca e irracionalidade consciente. A maioría delas podería raiar a xenofobia e o racismo antimesetario, pero están abondo xustificadas entre os rancios pola consciencia de que o que se di é unha ranciada, e ademais... que despois de 500 anos temos dereito ao desquite, que carallo!!!!! "

Temos, xa que logo, un novo concepto perfectamente descrito. Ser un rancio é, como ben se di, falar de temas ou opinar sobre diferentes cuestións exercendo o uso da retranca ata límites insospeitados e sempre rozando a brutalidade e o irracional, aínda que sempre sendo conscientes do dito e reinterpretándoo para lle sacar ferro para logo voltar a confirmalo do mesmo xeito. A arte ou acción interpretada polo rancio é ranciar. Son sinónimos de rancio ranzo ou ránceo, así como de ranciar rancear. De feito, dicir ranzo é en si unha ranciada.

Vou tentar poñer uns exemplos de cousas rancias. Gustaríame que vós aportasedes máis exemplos e opinasedes sobre este fenómeno que, supoño, segue activo no mundo universitario galego.

-Un vello enterrado na barra dunha taberna co dedo mergullado nunha cunca branca de viño do Ribeiro mentres de fondo soa na radio un tema de Ana Kiro, é unha ranciada.
-Facer mofa dos costumes e tradicións casteláns, é unha ranciada.
-Subir O Cadramón cun torques posto no pescozo e cantando o Deus fratresque Gallaeciae, é unha ranciada.
-Todo o enxebre en si, é unha ranciada.
-O caciquismo de pasarela (Cuíña comendo un cocido, Baltar tocando a gaita nunha lupanda de vellos nalgunha carballeira enxebre de Sarreaus, etc.), é unha ranciada.
-Que o PNG-PG estea dentro do BNG, é unha ranciada.
-Comer castañas cos bercianos falando mal de León, é unha ranciada.
-Poñer a alborada do antergo Reino de Galiza na radio do coche a un volume alto cando te aproximas á catedral de Astorga mentres os vellos te observan pampos, é unha ranciada.
-Ver no telexornal os incendios de Pontevedra e dicir que é unha ofrenda dos castrexos ao deus Lug e por riba anoxarte pola "manipulación" dos feitos, é unha ranciada.

Unha aperta! XD